مانند و شبیه: «مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ الْحِمَارِ یَحْمِلُ أَسْفَارًا...»؛[ ۳] کسانی که مکلف به تورات شدند ولی حق آن را ادا نکردند، مانند درازگوشی هستند که کتابهایی حمل میکند...
2. حکایت و داستان: «وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا أَصْحَابَ الْقَرْیَةِ إِذْ جَاءَهَا الْمُرْسَلُونَ»؛[ ۴] و برای آنها، اصحاب قریه (انطاکیه) را مثال بزن هنگامی‌که فرستادگان خدا به سوی آنان آمدند.
3. عبرت پذیری: «فَجَعَلْنَاهُمْ سَلَفًا وَمَثَلًا لِلْآخِرِینَ»؛[ ۵] و آنها را پیشگامان (در عذاب) و عبرتی برای دیگران قرار دادیم.
4. الگو و نمونه:
الف. الگوی نیکو؛ مانند حضرت عیسی علیه السلام: «إِنْ هُوَ إِلَّا عَبْدٌ أَنْعَمْنَا عَلَیْهِ وَجَعَلْنَاهُ مَثَلًا لِبَنِی إِسْرَائِیلَ»؛[ ۶] مسیح فقط بنده‌ای بود که ما نعمت به او بخشیدیم و او را نمونه و الگویی برای بنی اسرائیل قرار دادیم.
ب. الگوی فاسد و بد؛ مانند همسران حضرت نوح و حضرت لوط علیه السلام: «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِینَ کَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَامْرَأَتَ لُوطٍ کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَیْنِ فَخَانَتَاهُمَا...»؛[ ۷] خداوند برای کسانی که کافر شده‌اند به همسر نوح و همسر لوط مثَل زده است، آن دو تحت سرپرستی دو بنده از بندگان صالح ما بودند ولی به آن دو خیانت کردند...
5. صفت؛ مانند توصیف بهشت و جهنم: «مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ أُکُلُهَا دَائِمٌ وَظِلُّهَا تِلْکَ عُقْبَى الَّذِینَ اتَّقَوْا وَعُقْبَى الْکَافِرِینَ النَّارُ»؛[ ۸] توصیف بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده شده، (این است که) نهرهای آب از زیر درختانش جاری است، میوه آن همیشگی و سایه‌اش دائمی‌است این سرانجام کسانی است که پرهیزگاری پیشه کردند و سرانجام کافران، آتش است!-این مثلها خطاب به جناب اوکراین است-مثال دوم ما باید برویم انها را ارشاد کنیم انها ببینیم چه جواب میدهند- کسانی که به این الهی خیانت میکنندئ قوم لوط وان سرنوشت شوم راهمپیدامیکنند-کسانی که درگذشته مورد خشم الهی واقع شدند را برایانها تبین وشرح دهیم- خداوندمنان منانمیفذماید کسانی که اتشی را بوجود میاورند که از اثاران بهره‌‌‌ای ببرندچون نورش فاسد ایجاد میکند مانرا خاموش میکنیم وبعد باید بهنور الهی روشن شوند اینرا برای انها تبین وشرح دهیم